Το Φινλανδικό Μοντέλο!

Πριν 2 χρόνια περίπου διάβασα στο περιοδικό Newsweek μια πολύ ενδιαφέρουσα και τεκμηριωμένη παρουσίαση των καλύτερων χωρών στις οποίες αξίζει κανείς να ζει, αναλόγως τού τι γυρεύει στη ζωή του, ή τι δουλειά κάνει.
Για παράδειγμα, το περιοδικό ισχυριζόταν (παραθέτοντας, βεβαίως, ταυτόχρονα και το σχετικό ρεπορτάζ), ότι ή καλύτερη χώρα για να ζεις σήμερα ως τεχνοκράτης , είναι ή Κίνα, ότι οι σημαντικότερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις συμβαίνουν τώρα στο Βιετνάμ, ότι ή καλύτερη χώρα για να διασκεδάζει ένας νέος και μία νέα είναι … η Κωνσταντινούπολη (γιατί η υπόλοιπη Τουρκία, ε δεν είναι και για πολλά γλέντια – μη λέμε κι ότι θέλουμε τώρα!), ότι ο «παράδεισος των γυναικών» είναι ή Πολωνία, ότι στην Δανία ζουν οι ευτυχέστεροι άνθρωποι της μεσαίας τάξης, ότι ή Ινδία είναι ό,τι πρέπει σήμερα για τον ξένο επενδυτή, και άλλα πολλά.
Εγώ, ξεχώρισα το ρεπορτάζ τού περιοδικού για την Φινλανδία. Την χώρα πού, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε το Newsweek, είναι ή ιδανικότερη για να είναι κανείς μαθητής, φοιτητής, αλλά και δάσκαλος ή καθηγητής. Γενικά, τόχω ψάξει λίγο παραπάνω το θέμα (κάντε και σεις μια αναζήτηση στο Google με «Finland Education), και έχω διαπιστώσει πράγματι ότι η χώρα αυτή είναι όντως «ή Εδέμ τής εκπαίδευσης». Και αυτό το ζηλεύω πάρα πολύ.
Το 2001 έγινε από τον ΟΟΣΑ (τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη), μια μεγάλη έρευνα σε όλες τις χώρες-μέλη, συγκρίνοντας το επίπεδο μόρφωσης μεταξύ των παιδιών ηλικίας 15 ετών σε όλο τον κόσμο.
Οι Φινλανδοί βγήκαν πρώτοι σε επίπεδο γενικών γνώσεων, βγήκαν στην πρώτη τετράδα (ανάμεσα σε 45 χώρες) στα μαθηματικά και στις άλλες θετικές επιστήμες (πίσω από την Ιαπωνία και την Κορέα στη φυσική, και από την Νέα Ζηλανδία στα μαθηματικά), και είχαν, τέλος, οι Φινλανδοί, την μικρότερη απόκλιση ανάμεσα στους καλύτερους και χειρότερους μαθητές.
Σε τι οφείλεται, λοιπόν, αυτή ή σπουδαία τους επίδοση πού, επαναλαμβάνω, εμένα με κάνει να ζηλεύω, διότι θεωρώ την παιδεία το «σημαντικότερο πράγμα» πού μπορεί, και πρέπει, να πετύχει ένας λαός – οπωσδήποτε σημαντικότερο από το να κατακτά το πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, η να καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον.
Οι Φινλανδοί, λοιπόν, μαθαίνουν καλά, επειδή διδάσκονται καλά. Οι δάσκαλοι και καθηγητές υποχρεούνται να κατέχουν, τουλάχιστον, πτυχίο masters, και έχουν την ελευθερία να διαλέγουν την διδακτέα ύλη από βιβλία της αρεσκείας τους, και να αναπροσαρμόζουν τις παραδόσεις τους βάσει των αναγκών και ενδιαφερόντων των μαθητών.
Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές αμείβονται καλά από το κράτος. Τόσο καλά που αφενός μεν δεν χρειάζεται να κάνουν ούτε ένα ιδιαίτερο μάθημα, και αφετέρου δε το επάγγελμα τους ψηφίστηκε πρόσφατα από τους 18χρονους ως το δημοφιλέστερο στην χώρα τους. Το επέλεξαν όχι μόνο για την καλή του αμοιβή, αλλά κυρίως γιατί προσφέρει μεγάλη ηθική ικανοποίηση – αυτό, δηλαδή, που οι ξένοι ονομάζουν job satisfaction.
Οι Φινλανδοι μαθητές δεν πληρώνουν δεκάρα για τις σπουδές τους. Ίσως να είναι και αυτός ένας από τους βασικούς λόγους που το 65% των αποφοίτων σχολείων μπαίνουν στα Πανεπιστήμια και προχωρούν μετά σε masters. Η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν γονατίζουν οικονομικά τους γονείς τους…
Οι πιο πολλοί φοιτητές παίρνουν υποτροφία από το κράτος, πού φτάνει μέχρι του ποσού των 600 ευρω τον μήνα, για να καλύπτουν τα έξοδα διαβίωσής τους – δεν πληρώνουν δίδακτρα, είπαμε.
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία τού ΟΟΣΑ, ή Φινλανδία ξοδεύει περίπου 6000 ευρω ανά φοιτητή τον χρόνο, που είναι χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, που είναι 6500 ευρω, και σίγουρα χαμηλότερα από την δαπάνη στην Αμερική, που φτανει τα 10.000 ετησίως ανά φοιτητή.
Όμως, ή Φινλανδία βασίζει την ενδυνάμωσή της στον χώρο της παιδείας στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Έχουν κάνει τους μαθητές να αγαπήσουν την μάθηση, να έχουν σεβασμό και αγάπη προς τον δάσκαλο και καθηγητή. Και αυτός, ναι, είναι πολύ σοβαρός λόγος για να επιλέξει κάποιος αυτήν την χώρα για να ζήσει, κι ας μην έχει ούτε μπουζούκια, ούτε ήλιο και θάλασσα, ούτε και σουβλάκια με πίττα.