ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΜΑΖΟΝΙΟΥ 2

Το βράδυ της περασμένης Δευτερας, αναχωρήσαμε από το Μανάους, την πρωτευουσα της Πολιτείας του Αμαζονίου, με πορεία βορειοδυτική. Ενα μεγάλο κρουαζιερόπλοιο, το Iberostar, και δεκα μικρότερα πλοιάρια, αποτελούσαν την πολυ εντυωσιακή μας νηοπομπή μεσα στα στη νυχτα – ταξίδι 18 ωρών.
Οι νυχτες εδω ειναι σκοτεινές. Πουθενα αλλού δεν έχω δει πιο μαύρο ουρανό. Οταν έχει ξαστεριά, το θέαμα είναι εντυπωσιακό, καθως η λάμψη από τ’ αστέρια είναι σαν την «Αγια Νυχτα» σε καλλιτεχνικές χριστουγεννιάτικες κάρτες. Ο καπετάνιος του δικού μας πλοιαρίου, του Helio Gabriel, μας κάνει «να» με ενθουσιασμό, και μας δείχνει με το δάχτυλό του ένα αστέρι πιο φωτεινό και πιο μεγάλο απ΄όλα τα άλλα. «Ειναι», μας λέει, «ο Σταυρός του Νότου». Και ολονών το μυαλό μας πήγε στον Καββαδία.
Ξυπνήσαμε το άλλο πρωί, ανήμποροι να αρθρώσουμε άλλο τι από το επιφώνημα «ααααα» με το θέαμα που αντικρύζαμε. Αριστερα και δεξιά, πολύ κοντά πιά στα πλοιάριά μας, αφού στο σημείο εκείνο ο ποταμός ο Rio Negro είχε πολύ στενέψει, το τροπικό δασος, όπως τόχουμε δει στον κινηματογράφο, στα ντοκιμαντέρ και στις φωτογραφίες.
Η βλάστηση πυκνή, και απίθανης ποικιλίας. Δυσκολευόμασταν να εντοπίσουμε δύο δέντρα ίδια. Δυσκολευόμασταν, επίσης, να καταμετρήσουμε τις τόσες διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου.
Τα νερά του ποταμού, μαύρα σαν Κόκα-Κόλα εκεί που τα σκίζει η καρίνα του πλοίου, είναι σαν τζάμι γυαλιστερό καθως κτυπά επάνω τους το πρωτο φως του ήλιου. Εκεί, στο τζάμι, καθρεφτίζεται κάθε δέντρο που περνάμε – μια μαγική παράταξη βλάστησης, που στέκεται εκεί, τιμητικά θαρρείς, για το καλωσόρισμα αλλά και για την υπενθυμιση ότι «εδω, Ανθρωπε, τη ζωή την ορίζουμε εμείς».
Οσοι από εμάς δεν έχουμε κιόλας φαγωθει εντελώς από την αρρωστεια της απληστίας (αυτής που κατατρώει και καταστρεφει κάθε πηγή φυσική πλούτου, κάθε αξία ηθική), αισθανόμαστε τήν την ιερή, θαρρείς, και αέναη αρμονία που συνδέεει, αιώνες τωρα, το είδο μας με το περιβάλλον του.
Ενας συνταξιδευτής από την Τουρκία, άνθρωπος απαράμιλλης ευγένειας και ευαισθησίας, ο Ριντβάν, μας λέει: «Νοιωθω ότι κάπου εδω, θα πρέπει όλοι μας να γεννηθήκαμε».
Δεν εννοούσε, γεωγραφικά, την περιοχή εκείνη του Αμαζονίου, στην οποία μας βρηκε εκείνο το μοναδικό ξημέρωμα, εν πλώ στον Ρίο Νέγκρο. Εννοούσε το κάθε δάσος, το κάθε ποτάμι, την κάθε θάλασσα, το κάθε δέντρο...
Οσοι κάνουν το λάθος να συμμτέχουν σ’΄αυτό το ταξίδι μόνο ως τουρίστες, κυνηγωντας εικόνες κάρτ-ποστάλ, και γεμίζοντας βαλίτσες με πολύτιμου λίθους, δερμα ψαριών και ξυλινα κροκοδειλάκια, δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό που μας επαναλαμβάνουν κάθε μέρα εδώ οι αυτόχθονες κάτοικοι του Αμαζονίου, ότι προτιμούν να ζούν μια ζωή δύσκολη, με λιγότερες ανέσεις, και λιγότερη διάρκεια από τη δική μας (γιατί, οι αρρωστειες δεν αντιμετωπίζονται εύκολα εδω, και ζωές χάνονται και μόνο που δεν φτάνει ένας άρρωστος σε ιατρικά χέρια), παρά «μια ζωή καταστροφής».
Στούς φτωχότατους παραποτάμιους οικισμούς, συναντάμε μόνο χαρούμενα πρόσωπα και διάθεση θετική για ζωή. Πουθενά, ουτε ένα σκουπιδάκι, παρά μόνο τα αποτσίγαρα ημών, των απολίτιστων Ευρωπαίων, που βγηκαμε χρμανιασμένοι στη στεριά και τρέξαμε να κατεβάσουμε την φαρμακερή μας τζούρα.
Ακόμα και τις φλούδες από τις μπανάνες που αφαιρούν για να φάνε το φρούτο, τις πετάνε αμέσως σε ένα «χωμάτινο κρεβάτι» για ν γίνουν, μαζί με άλλα φλούδια, φύλλα, και κουκούτσια, πολύτιμη κοπριά.
Παρακολουθώντας, μερες τωρα εδω, τις εργασίες του 6ου Συμπόσιου για το Περιβάλλον, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ακούσαμε χίλιες φορές την φράση «αειφόρος ανάπτυξη», την αναγκη της οποίας αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε εδω και 1-2 δεκαετίες περίπου.
Οι αυτόχθονες του Αμαζονίου την φωνάζουν αυτήν την φράση, εφαρμόζοντάς την, αιώνες τωρα. Δεν τους ακούσαμε. Δεν μπήκαμε κάν στον κόπο να μελετήσουμε τον τρόπο ζωής τους και κάτι από αυτόν να ξεσηκώσουμε,
Σού λέει: Από το δέντρο που εξάγουμε αιθέρια έλαια από τα οποία παράσκευάζονται πανάκριβα αρώματα (από τον Αμαζόνιο παίρνει η Chanel την δική της πρώτη ύλη για το περίφημο άρωμά της, το Νο.5), αφαιρούμε μόνο τα φύλλα κι τα μικρά κλαδάκια. Αυτα πολτοποιούμε για να βγάλουμε το άρωμα. Η ποσότητα είναι μικρή. Θα μπορούσε να ηταν πολύ μεγαλύτερη εάν κόβαμε όλο το δέντρο, και το πολτοποιούσαμε ολόκληρο. Ομως, τότε δεν θα είχαμε αειφόρο ανάπτυξη. Θα είχαμε θάνατο. Και στη θέση του θανάτου, μενει μόνο πόνος. Κόβοντας μονάχα τα φύλλα και τα κλαδάκια τα πιο ξεραμένα, και βγάζουμε από το δέντρο το υλικό που θέλουμε, και δεν το σκοτώνουμε.
Το δέντρο, είναι το καλύτερο εργοστάσιο. Παράγει οξυγόνο. Μας δίνει νερό. Μας χαρίζει και τους καρπούς του. Και δεν κατασρέφει το περιβάλλον. Ετσι θα έπρεπε να ήταν και όλα τα εργοστάσια. Να παράγουν, χωρίς να καταστρέφουν τη φύση.
Επιστρεφουμε, σε λόγο στα πλοιάριά μας. Αυριο, θα πρπατήσουμ μες τη ζούγκλα...